Początki bazy FOLBAS sięgają lat 70 XX w. i mają związek z powołaniem w Lublinie zespołu mającego za zadanie przygotowanie słownika języka folkloru. W tym czasie utworzono w Instytucie Filologii Polskiej UMCS ogólnopolską kartotekę pieśni ludowych obejmującą ok. 70 tys. pieśni zgromadzonych z wydawnictw drukowanych oraz własnych zapisów terenowych. Wówczas też podjęto prace nad komputeryzacją największej, zasadniczej części kartoteki – zawierającej m.in. teksty drukowane. Zaplanowano, że wszystkie zgromadzone w bazie teksty będą opisane za pomocą systematyki deskryptorowo-fasetowej. Koncepcję związaną z tymi pracami przedstawił zespół na łamach Literatury Ludowej nr 4-6/1979. Realizację tej koncepcji jednak odłożono (ze względu na brak sponsora). Istnieje „papierowa” kartoteka zawierająca pieśni i wiersze z Dzieł wszystkich opisana płytko tzn. tylko z uwzględnieniem deskryptorów porządkowych. Inny fragment programu udało się znacznie zaawansować. Mianowicie we współpracy z dr. Światomirem Ząbkiem z UMCS i prof. Jerzym Woronczakiem z Uniwersytetu Wrocławskiego przygotowano i zrealizowano program komputerowego „fiszkowania” tekstów pieśni na potrzeby Słownika stereotypów i symboli ludowych. Bazę oznakowaną jako FOLBAS oparto na centralnej części „dużej” kartoteki, mianowicie na wielotomowym wydawnictwie Dzieła wszystkie Oskara Kolberga. Wprowadzono do bazy zapisy w liczbie ok. 25 tys. pieśni (62533 słowoformy, użyte około 2 miliony razy). Rekordy zawierały pełne teksty pieśni specjalnie przygotowane do przetwarzania automatycznego. Wedle klucza leksykalnego komputer drukuje kontekst wąski, szeroki lub pełny. Baza umożliwiała wydrukowanie tych kontekstów w postaci fiszki lub elektroniczny zapis w programie WORD.
W opracowywaniu bazy uczestniczyli: Jerzy Bartmiński, Urszula Majer-Baranowska, Grażyna Żuraw-Bączkowska, Małgorzata Brzozowska (opracowanie filologiczne), Światomir Ząbek, Jerzy Woronczak (opracowanie informatyczne). Prace wykonano w latach 1976-1998 w ramach centralnego programu badań podstawowych Kultura narodowa, jej tendencje rozwojowe i percepcja oraz badań statutowych Instytutu Filologii Polskiej UMCS.
Jednak z biegiem lat postęp technologiczny w dziedzinie informatyki wymusił przekonwertowanie danych zgromadzonych w bazie FOLBAS z komputera „Odra” na kolejne generacje komputerów – najpierw na komputer „Riad”, a następnie na sieć komputerów osobistych (tzw. pecety) połączone z serwerem znajdującym się w Zakładzie Informatyki UMCS. Na początku XXI wieku program NOVEL NETWARE wersja 3.0, w którym została napisana baza, okazał się przestarzały i niekompatybilny z nowymi wersjami systemów operacyjnych. Zespół podejmował wiele prób pozyskania funduszy na modernizację bazy i udostępnienie jej szerokiemu gronu odbiorców, jednak dopiero dzięki funduszom przyznanym w ramach projektu „Kolberg 2014 – Promesa” udało się reaktywować bazę.
oprac. Beata Maksymiuk-Pacek
